Last updated on 5 maart 2024
Elektronische muziek in Maastricht begin jaren tachtig
René Terhorst is de initiator van de Synthese Studio. Na enkele jaren gitaar aan het Conservatorium in Maastricht ging hij zich bekwamen in elektronische muziek aan de befaamde CEM-Studio. Dat deed hij samen met Hans Kockelmans. Van 1980 tot 1982 kregen ze les van Michael Fahres, docent en artistiek directeur van de CEM-Studio van Gaudeamus te Utrecht. Voor een studie elektronische muziek moest je dus in de randstad zijn. René en Hans was het reizen niet te veel. Ze werkten gedreven aan datgene waarnaar hun hart uitging; elektronisch experimentele muziek en klankkunst in wijdere zin. Van1982 tot 1985 gaven René en Hans de cursus Elektronische Muziek aan de Muziekschool in Sittard. Naast onderricht waren er ook regelmatig uitvoeringen van eigen werk in Sittard en Maastricht.
Voor René deed zich de mogelijkheid voor om in een gekraakt Jugendstil huis aan de Wilhelminasingel in Maastricht te gaan wonen. De benedenwoning werd door de bewoners gebruikt als “Centrum voor persoonlijke groei”. Vanaf eind 1980 kwam daar de Synthese Studio bij. Dat was ook het jaar dat René samen met Jos Mulders (oud cursist EM, stagiair HTS) en Berto Aussems begonnen met het handmatig bouwen van een multimedia computer. In feite was het een midi besturingscomputer. Jos nam de leiding over de hard- en software ontwikkeling, René deed het geluidsdeel en Berto bouwde aan de visuele feedback. In een halfjaar moest het af zijn, het werd een jaar.
Maar het was niet alleen het solderen van duizenden verbindingen op een printplaat; het was ook experimenteren met klanken, tijd en filter ingrepen op klank sample’s etc.. In het begin was elk stuk een improvisatie op een basis setting van gedeeltelijk midi gekoppelde instrumenten en effect units. De multimedia computer maakte dat de uitvoeringen meer compositorisch van opzet konden worden. Vanaf 1982 speelde René alleen, of met steeds andere muzikanten, ingetogen, minimalistische, ‘meditatieve’ muziek. Dat was ook de tijd van het naar buiten treden in openbare concerten. Van het vooroordeel dat elektronische muziek altijd te hard is en te lang duurt, trof alleen dat laatste het werk van René behalve dat een uur zo om was.
De concerten werden door een kleine groep vrienden, kunstenaars en andere liefhebbers uit Maastricht en omgeving bezocht. Veel opnamen uit die periode staat nog steeds op tape. Wel zijn er muziekcassettes gemaakt van ‘de beste stukken’. Enkele zwart/wit video opnamen zijn ook nog bewaard gebleven. Instrumenteel gezien was er een sterke opgang. Wat begon met de Formant synthesizer werd een korte tijd later aangevuld met een Korg- en een Roland synthesizer. Het geluid werd steeds voller door band echo apparatuur. Gebruik van analoge geluidsbronnen werden waar nodig ingezet; daar werd geen grens getrokken.
Ook visuele experimenten met een midi gekoppelde Sinclair Spectrum computer werden onderdeel van de multimedia concerten. Midden 1984 verhuisde René en met hem de Synthese Studio naar een andere plek in Maastricht. Hij is tot de dag van vandaag audiovisueel werk van hoog niveau blijven maken. De gelaagde animaties behoren tot de top van het grafisch werk van het moment. Auditief word gebruik gemaakt van speciale software waarmee de geluidsbronnen in de ruimte verplaatst kunnen worden. Ook hersengolf gestuurde graphics behoren tot zijn repertoire.
Voor Hans Kockelmans gaf begin jaren tachtig de aanzet tot het componeren van een speciaal oeuvre in de Nederlandse elektronische muziek. Hans kon het niet laten om analoge opnamen en instrumenten te digitaliseren en in composities te gebruiken. Zijn elektronische muziek composities worden op de radio gedraaid en soms live uitgevoerd. Hij maakt veelal heftig werk met aan de basis granulaire synthese. De laatste jaren bouwt hij zijn eigen Trautonium, naar originele ontwerpen uit de jaren dertig. Hij componeert werk met gebruik van de klank van dit vroege elektronische instrument. Hans is één van de pioniers van hedendaagse elektronische muziek in Limburg.
De Synthese Studio 1980 – 1984
Saturday, December 17, 2011